donderdag 25 september 2008

Ilse van Zeeland - De focus bewaken


Als je een tentoonstelling wilt maken, moet je als eerste bepalen wat je gaat vertellen. Ik sta daarom aan het begin van het hele proces van het maken van een nieuwe tentoonstelling. De inhoud is de basis. Daarvoor doe ik research: ik duik de materie in, lees, kijk films, spreek met wetenschappers, zoek op internet etc. Wat is het verhaal dat we gaan vertellen? En het verhaal moet wetenschappelijk kloppen. Zo snel mogelijk ga ik met Pieter over het concept sparren. Hij stelt scherpe vragen die soms lastig te beantwoorden zijn, maar wel essentieel zijn voor een goed concept. We brainstormen ook om te kijken of er voldoende elementen in het verhaal zitten die we interactief kunnen maken.

Het was een vrij lastige opgave in het begin. Hoe geef je betekenis aan zo’n groot en breed onderwerp als de Serengeti? Met daarbij nog het beeldmateriaal van natuurfilmer Hugo van Lawick. De Serengeti is een beschermd natuurgebied in Afrika, maar het is niet bij iedereen bekend. Dat geldt ook voor Hugo van Lawick. Met dit onderwerp kun je alle kanten op en over alles is veel te vertellen. De focus was lastig te vinden, totdat alles toch op zijn plek viel. In het materiaal dat ik verzamelde kwam steeds een element naar voren: het is een dynamisch ecosysteem en dat wordt geïllustreerd door de migrerende kuddes gnoes. Daarna ontdekte ik dat de gnoes met hun migratie eigenlijk de grenzen van het Serengeti gebied bepalen, dat ze een belangrijke rol hebben in het ecosysteem en dat ze een heel succesvolle soort zijn. Precies het fenomeen van de grote trek is heel bekend: denderende kuddes gnoes die zich massaal in de gevaarlijke Mara rivier storten – dat beeld kennen mensen en het spreekt tot de verbeelding.

Als je eenmaal de kern te pakken hebt, moeten inhoud en vorm samenkomen. Ik probeer om in dit proces de focus te bewaken. Het zou bijvoorbeeld leuk zijn als er ook olifanten en giraffen in de tentoonstelling komen omdat het over Afrika gaat. Maar deze dieren komen niet echt in aanraking met de gnoes. Leeuwen natuurlijk wel, die jagen op de gnoes. De leeuw waarmee ik op de foto sta, ligt nog in het magazijn te wachten totdat hij een plekje krijgt in de zaal.
De gnoe is een hoofdrolspeler in het ecosysteem op de Serengeti. Dat verhaal moet helder blijven voor het publiek. Ik zorg steeds dat de keuzes die gemaakt worden inhoudelijk te verantwoorden zijn.
De tentoonstelling vertelt niet over de migratie, maar we nemen de bezoekers mee de Serengeti door. Zo krijg je vanzelf de informatie over het ecosysteem. Zonder het expliciet te zeggen gaat het er wel over.

Er zit veel informatie in de tentoonstelling, maar bezoekers bepalen zelf door middel van interactieve tekstbordjes hoeveel ze willen weten. We proberen het verhaal zo aantrekkelijk mogelijk te brengen om de nieuwsgierigheid te prikkelen. Dan ben je het meest gemotiveerd om iets te leren. Kennis is leuk!

Een belangrijk element in Wildebeesten zijn de indrukwekkende filmbeelden van de beroemde Nederlandse natuurfilmer Hugo van Lawick. We zetten zijn invalshoek tegenover die van de wetenschappers. Ze kijken naar hetzelfde land, maar ze verzamelen ander soort informatie en ze doen er iets anders mee. Hugo van Lawick vind je bij de landrover, de wetenschappers in een tent. Daar laten we de wetenschappers aan het woord. Zij vertellen hoe ze onderzoek doen en wat ze daarmee te weten komen. In die tent kun je ook zelf onderzoek doen. Je gaat dan ‘rollen met drollen’, daar zit namelijk een hoop informatie in die onderzoekers prima kunnen gebruiken!