vrijdag 25 juli 2008

Pieter Aartsen - Lekker met een leeg vel beginnen


Voor elke tentoonstelling bij Naturalis, dus ook voor Wildebeesten, maak ik het ruimtelijk ontwerp. Ik schets hoe de zaal eruit moet komen te zien en ik bedenk de vorm en de functie van de onderdelen van de tentoonstelling. Daarvoor werk ik nauw samen met mijn collega Ilse, zij is de inhoudsontwikkelaar. Zij komt later in dit blog aan het woord. Wij zijn eigenlijk het creatieve team van Naturalis: tekst en beeld komen bij ons vandaan. Het is wel uniek dat een museum zo’n team in huis heeft, meestal zie je dat met name het 3 D-ontwerp wordt uitbesteed.

De eerste periode zijn we veel met elkaar in overleg, dan moeten we alles vanaf nul creëren. Dat vind ik ook het allerleukste om te doen. Lekker met een leeg vel beginnen! Ik hoef me minder met de inhoud te bemoeien en ik kan dan ook heerlijk domme dingen vragen aan Ilse, maar dat maakt wel dat ze sommige dingen sterker gaat formuleren of nog eens wil uitzoeken. De meeste energie gaat in die beginfase zitten in het helder krijgen van de kernboodschap: wat willen we het publiek met de tentoonstelling vertellen? Beter nog: wat wil het publiek van ons horen als het over de gnoes, Afrika en de Serengeti gaat? Dat is de ruggengraat van de tentoonstelling, als je dat helder hebt is dat in de rest van het proces ook veel makkelijker voor alle anderen die ermee aan de slag gaan. Samen met het reclamebureau hebben we hierover gebrainstormd, wat uiteindelijk leidde tot de zin die alles in zich heeft: Het avontuur van de grote trektocht.

In het begin is alles nog mogelijk en er zingen dan heel veel ideeën rond. Daarna moet ik die ideeën hard maken, dat valt vaak tegen. Soms is iets bijvoorbeeld technisch niet haalbaar en dan moet je het idee laten vallen. Je kunt wel wat verzinnen op papier, maar dat omzetten in iets dat echt werkt is niet altijd even makkelijk.
Een exhibit, zeg maar een afgebakend onderdeel van de tentoonstelling, moet op eigen benen kunnen staan. Een exhibit die nu bijvoorbeeld in Wildebeesten komt te staan, is de gnoe karaoke: met zijn allen kun je dan zo goed mogelijk het geluid van een gnoe nadoen, wordt erg leuk. Wat ik bedoel is dat een bezoeker daarmee zonder uitleg aan de slag moet kunnen. Ik verzin het idee en hoe het eruit moet zien, maar ik moet er daarna als het ware uitstappen en vanuit de bezoeker kunnen kijken. Snapt die het ook? En we willen ook graag dat iemand er nog wat van leert. We willen voorkomen dat een exhibit niet voldoende communiceert.

In een van die exhibits ligt mijn favoriete object, waarmee ik op de foto sta. Het is een verdovingsgeweer, met pijltje, dat echt in de Serengeti wordt gebruikt. Daarmee verdoven ze leeuwen die dan een halsband omkrijgen om ze te kunnen volgen. Hoe dat onderzoek precies werkt, zie je straks in de tentoonstelling in een heuse onderzoekstent.

Op dit moment zitten we in de fase waarin alle ideeën geproduceerd moeten worden. We zijn dus in gesprek met veel externe partijen waarmee we een bouwteam hebben geformeerd. Ik voel me een soort dirigent: ik heb de vorm en de functionaliteit bedacht, nu maken we de vertaalslag: hoe ziet het eruit en wat doet het? Samen moeten we de muziek maken en het mag niet vals klinken!Ik vind het wel moeilijk om al die mensen aan het werk te krijgen, want er komen steeds nieuwe vragen op me af. Ik moet goed uitleggen wat ik wil met een exhibit, maak nieuwe tekeningen, moet soms dingen aanpassen… Deze fase kost veel tijd.

Binnenkort krijgen we de eerste voorstellen voor een aantal exhibits, onder andere de gnoe karaoke maar ook bijvoorbeeld voor de oversteek van de Mara rivier. Dit is een heel spannende fase in de grote trek van de gnoes. Ze steken dan massaal een brede rivier over waarin heel veel krokodillen op de loer liggen. Dat gaan we in de zaal nabootsen, dat moet je meemaken!