Niet meer in volle vaart met gnoes, wel duiken met walvissen



De nieuwe tentoonstelling Walvissen

Na twee jaar in volle vaart door Afrika te zijn gegaan, zijn de Wildebeesten vertrokken uit Naturalis. Bijna een half miljoen bezoekers slopen in de tentoonstelling als een leeuw, trotseerden krokodillen en versierden gnoes. Per 15 oktober 2010 hebben we een waardige opvolger voor Wildebeesten geopend: Walvissen. Tot en met 21 augustus 2011 duik je in deze familietentoonstelling onder met walvissen en dolfijnen. Door lichteffecten, filmbeelden en geluiden lijkt het alsof je in de diepe oceaan bent gestapt. Gigantische skeletten hangen aan het plafond; van een twaalf meter lange Zuidkaper tot de bijzondere narwal, een walvis met een meterslange slagtand. Tot snel in Naturalis!

Sofia Khachatrian - Helemaal verliefd op Wildebeesten

De zaal van Wildebeesten is mijn favoriete zaal, als suppoost-coordinator ben ik blij als ik er mag staan. Ik ben er helemaal verliefd op. Het is ook een van de meest overzichtelijke zalen, je weet meteen waar het over gaat.

Het is leuk voor kinderen en voor volwassenen. Het paneel waarmee je de filmfragmenten kunt regisseren leek mij in het begin wat moeilijk. Maar ik zag zelfs een meisje van een jaar of 9 ermee bezig. Dus dat is geen probleem voor die kinderen. En de filmbeelden zijn heel mooi, zeker met die hele groep dieren op de voorgrond: net alsof je echt op de Serengeti bent. Ik sprak een echtpaar dat heerlijk een half uur heeft gezeten op het bankje voor het filmscherm. Ze zaten daar echt uit te rusten van het museumbezoek en te genieten van de overgang tussen dag en nacht, regen en droogte.

Ik heb namens de suppoosten vanaf het begin in de projectgroep meegepraat. Dat was erg leuk: iedereen gaf zijn mening, daar werd ook goed naar geluisterd. Er was zoveel enthousiasme van alle betrokken afdelingen. Van heel simpele ideeën kun je samen iets fantastisch maken.
Waar ik goed op gelet heb tijdens die overleggen, is de veiligheid voor het publiek. Zo was er in het begin een idee om regisseursstoelen neer te zetten op heel hoge poten. Dat is toch wat gevaarlijk als kinderen daarop klimmen of tegenaan lopen, dus dat idee is niet verder uitgewerkt. Een ander voorstel was een veldje te maken met echt gras van de Serengeti, op ooghoogte zodat kinderen het konden aanraken. Je zou dan kunnen voelen hoe hoog of stug het gras is, dat de gnoes en de zebra’s eten. Ik was bang dat dat veel rommel zou geven en dat kinderen erop zouden klimmen. Bovendien was er het praktische probleem van de verzorging en het feit dat er beestjes in konden komen die weer funest zijn voor de opgezette dieren. Dus er is geen gras gekomen. Nu liggen er hooibalen, die geven aan hoeveel gras er jaarlijks opgegeten wordt en hoeveel er door brand verloren gaat.

Je ziet heel veel kinderen rondlopen met de ‘Doe de Gnoe’-hoorns op hun hoofd. Dat speurspel is erg populair: het is makkelijk, het duurt niet zo lang en je kunt meteen aan het knutselen met het petje. Ik sprak een jongen die er zelfs zijn spreekbeurt over deed. Het uitgebreide speurspel met de kaart van de Serengeti en de Naturalispet wordt ook wel verkocht, maar minder. Misschien is het nog niet zo duidelijk dat je die pet er gewoon bij krijgt en mee naar huis mag nemen.

Waar ik veel positieve reacties op krijg van bezoekers, is onze actie met Beeld en Geluid in Hilversum. Bij een bezoek aan Naturalis krijgt elk gezin gratis een voucher voor een bezoek aan Beeld en Geluid. Dezelfde actie loopt bij Beeld en Geluid: daar krijg je een gratis voucher voor Naturalis. Mensen vinden dat een goede actie, het bespaart ze een kaartje voor een ander museum en dat is mooi meegenomen. De actie loopt nog tot 4 januari dus ook in de kerstvakantie.

Superdrukke opening Wildebeesten

Wildebeesten is geopend! Voor ons allemaal was het donderdag (9 oktober) een erg leuke dag. Ook alle mensen die waren uitgenodigd hebben zich zo te zien en te horen prima vermaakt.

Na de spectaculaire openingsact waarbij directeur Bert Geerken dwars door de Wildebeesten poster 'denderde', namen de n-kids het podium over met hun djembe-act. Het swingde de pan uit, er zitten echt een paar junior Phil Collinsen bij.

De n-kids zijn lid van de gratis nieuwsbrief en mogen bijvoorbeeld bij de opening van tentoonstellingen zijn. Wil je ook lid worden? Klik dan snel hier. Het was ook spannend voor ons, want na al die voorbereidingen zien we nu eindelijk hoe het publiek de tentoonstelling ervaart. En wat gebeurde er: de kinderen bestormden de Landrover, stonden te roepen in de microfoons bij 'Versier de gnoe' en kropen op hun buik door het gras om de kudde te besluipen. Zo hoort het te zijn! Bekijk hier het swingende openingsfilmpje. Maar nog beter: kom zelf gauw eens kijken.

Het gevelbord werd donderdagmorgen geplaatst.

In dit weblog kun je straks ook zelf aan het woord komen. We willen graag weten wat je van Wildebeesten vindt. Dat kun je bijvoorbeeld op de nieuwe n-kidssite vertellen. En de suppoosten, wat vinden die er eigenlijk van? Wat hebben de wetenschappers te vertellen over het onderzoek dat ze doen? En nog veel meer! Het werk is nog lang niet af, en de weblog ook niet.

Swingend openingsfilmpje Wildebeesten

Bekijk hier het swingende openingsfilmpje van Wildebeesten.




En kom gauw zelf eens kijken! Hou ook de weblog in de gaten. Straks foto's en een verslagje van de opening. En daarna stopt het niet.

Susanne van Straaten - Super aantrekkingskracht

Donderdag 9 oktober is het zover, dan openen we de tentoonstelling Wildebeesten officieel. Nog maar een paar dagen te gaan dus en dan zullen de genodigden de eerste stappen in de zaal zetten. Een dag later op vrijdag 10 oktober volgen de bezoekers. Spannende tijden voor iedereen bij Naturalis die hard gewerkt heeft aan de tentoonstelling. Ook voor mij breekt een spannende periode aan. Ik werk op de afdeling marketing en ben nu druk met de voorbereidingen voor de opening. We verwachten aanstaande donderdagmiddag toch zeker zo’n 200 genodigden die allemaal staan te trappelen om de tentoonstelling te bekijken! Maar voordat zij de ‘Wildebeesten’-zaal ingaan, krijgen zij een optreden voorgeschoteld van een aantal van onze Naturalis n-kids. Wat er precies gebeurt kan ik nog niet verklappen, maar het wordt in ieder geval een ritmisch gebeuren...

Tijdens de herfstvakantie verwachten we natuurlijk een ‘kudde’ bezoekers. Met zo’n tentoonstelling als Wildebeesten worden het vast topdagen. En er is niets leuker dan op een werkdag door een druk Naturalis te lopen.

Midden in het schrijven van deze blog, ben ik weggetrokken door projectleider Matthijs. Of ik even een spel in de tentoonstelling kan testen? Tuurlijk! Nog geen twee minuten later sta ik bij de exhibit ‘Versier de gnoe’ met een microfoon in mijn handen de paringsdans van een gnoe na te doen… Benen de lucht in, stampen met die voeten en gáán! Een beetje een vreemd gezicht, maar wel effectief: ik blijk super aantrekkingskracht te hebben. Voor een gnoe dan… Ik weet niet of ik daar in het echte leven veel profijt van ga hebben.

De voorbereidingen voor ‘Wildebeesten’ zijn ook voor de afdeling marketing al zo’n drie kwart jaar geleden begonnen. Eén van de belangrijkste taken is om de boodschap die je wilt vertellen duidelijk te krijgen. Wij willen natuurlijk dat mensen die een folder in handen krijgen of een advertentie of poster zien, denken: ‘Dáár wil ik naartoe!’. En dat gevoel moet je in een titel, een ondertitel en een beeld weten op te wekken. Een lastige taak waarover we met een reclamebureau en verschillende leden van het Wildebeesten-team hebben nagedacht. Het unieke aan de tentoonstelling ‘Wildebeesten’ is dat je je bijna letterlijk ìn de kudde op de Serengeti waant. Herken je dit een beetje als je hiernaast kijkt? De gnoe dendert letterlijk door het beeldscherm heen! Wij zijn in ieder geval erg tevreden met het eindresultaat van de campagne, maar het allerbelangrijkst blijft de bezoeker die tevreden het museum uitloopt. Alvast veel plezier!

Recente foto's van opbouw

Hier een foto-impressie van de opbouwwerkzaamheden voor Wildebeesten. Het eindresultaat zie je niet hier, maar vanaf 10 oktober in de tentoonstelling in Naturalis!

Sandra Konings - Je neus begraven in een leeuwenhuid

Bij de afdeling Educatie bedenken we van alles wat voor kinderen leuk is om te doen en waar ze tegelijk wat van opsteken. Of omgekeerd… Ik heb vanaf het begin meegedacht over Wildebeesten. Daarbij let ik er vooral op dat er voor kinderen genoeg te doen is.

Kinderen gebruiken al hun zintuigen: ogen, oren, handen. Het is dus belangrijk dat ze ook dingen kunnen aanraken. Ik wilde heel graag dat ze een krokodil konden aanraken. De krokodillen uit de collectie van Naturalis zijn hier te kwetsbaar voor en te belangrijk voor onderzoek. Toch is het gelukt en kun je straks een echte krokodil aanraken. Hein heeft een andere krokodil geleverd, die ook nog eens heel spannend in een doos zit. Door de gaten kun je hem van heel dichtbij bekijken en zijn huid en tanden voelen.

Mijn favoriete object is de Landrover. Dat is een geweldig ding want je mag er lekker van alles mee doen: de motor en de radio aanzetten en... je kunt je helemaal voorstellen hoe het is om in zo’n jeep over de Serengeti te rijden. Ook leuk voor de ouders! En een perfecte plek om een foto van jezelf op safari te maken.

We vertalen een familietentoonstelling graag naar een speurspel. Met zo’n spel kun je de tentoonstelling op een leuke en actieve manier leren kennen.Voor Wildebeesten hebben we er zelfs twee gemaakt, er is er ook eentje voor kinderen die nog niet kunnen lezen. Dat is ‘Doe de gnoe’. Je zet je gnoehoorns op en voelt je helemaal gnoe. In de zaal volg je het spoor van het gnoetje en kun je vooral veel doen: sluipen, springen, voelen…

Voor kinderen die wel kunnen lezen is er een ander spannend speurspel waarmee je Wildebeesten ontdekt. Je krijgt er een echte Naturalispet bij! Dezelfde landkaart die op de vloer ligt, zit ook in het speurspel. Je gaat op safari en maakt allerlei opdrachten. Die opdrachten verzin ik zelf. Ik heb er hele leuke tekeningen bij laten maken door illustrator Geert Rombout. Mijn favoriete cartoon is de gnoe met zijn pyromane grijns.

Omdat dat bij de vorige tentoonstelling over Apen zo’n succes was, kunnen kids nu weer komen knutselen. Dit keer is het ‘Knutsel je wild(ebeest)’. Elke middag tijdens de schoolvakanties kun je zelf je eigen zonsondergang op de Serengeti maken. Je kiest je favoriete dieren uit die je er in wilt hebben. Er zit ook een kist bij met huiden en schedels van al die dieren. Meestal mag je in Naturalis de dieren niet aanraken – nu wel! Dus je kunt je neus begraven in een leeuwenhuid of een kusje geven aan een zebra.

Wat ik wel lastig vind , is dat tot op het laatst alles nog veranderen kan. Het definitieve ontwerp was toch niet helemaal definitief... En het kan onbelangrijk lijken dat een groene knop rood wordt, maar als dat fout in het speurspel staat, komen de kinderen er niet meer uit. Of er staat een opdracht in: zoek uit hoeveel neerslag er valt in maart, en dan blijkt het antwoord opeens niet meer in de tentoonstelling terug te vinden te zijn. Nu gaat het speurspel naar de drukker, dus er kan echt niets meer veranderen!
Het leukste van alles vind ik het samenwerken met heel veel groepen mensen van Naturalis. Je ziet het in de loop van de weken groeien. Samen maken we iets superleuks!

Ilse van Zeeland - De focus bewaken

Als je een tentoonstelling wilt maken, moet je als eerste bepalen wat je gaat vertellen. Ik sta daarom aan het begin van het hele proces van het maken van een nieuwe tentoonstelling. De inhoud is de basis. Daarvoor doe ik research: ik duik de materie in, lees, kijk films, spreek met wetenschappers, zoek op internet etc. Wat is het verhaal dat we gaan vertellen? En het verhaal moet wetenschappelijk kloppen. Zo snel mogelijk ga ik met Pieter over het concept sparren. Hij stelt scherpe vragen die soms lastig te beantwoorden zijn, maar wel essentieel zijn voor een goed concept. We brainstormen ook om te kijken of er voldoende elementen in het verhaal zitten die we interactief kunnen maken.

Het was een vrij lastige opgave in het begin. Hoe geef je betekenis aan zo’n groot en breed onderwerp als de Serengeti? Met daarbij nog het beeldmateriaal van natuurfilmer Hugo van Lawick. De Serengeti is een beschermd natuurgebied in Afrika, maar het is niet bij iedereen bekend. Dat geldt ook voor Hugo van Lawick. Met dit onderwerp kun je alle kanten op en over alles is veel te vertellen. De focus was lastig te vinden, totdat alles toch op zijn plek viel. In het materiaal dat ik verzamelde kwam steeds een element naar voren: het is een dynamisch ecosysteem en dat wordt geïllustreerd door de migrerende kuddes gnoes. Daarna ontdekte ik dat de gnoes met hun migratie eigenlijk de grenzen van het Serengeti gebied bepalen, dat ze een belangrijke rol hebben in het ecosysteem en dat ze een heel succesvolle soort zijn. Precies het fenomeen van de grote trek is heel bekend: denderende kuddes gnoes die zich massaal in de gevaarlijke Mara rivier storten – dat beeld kennen mensen en het spreekt tot de verbeelding.

Als je eenmaal de kern te pakken hebt, moeten inhoud en vorm samenkomen. Ik probeer om in dit proces de focus te bewaken. Het zou bijvoorbeeld leuk zijn als er ook olifanten en giraffen in de tentoonstelling komen omdat het over Afrika gaat. Maar deze dieren komen niet echt in aanraking met de gnoes. Leeuwen natuurlijk wel, die jagen op de gnoes. De leeuw waarmee ik op de foto sta, ligt nog in het magazijn te wachten totdat hij een plekje krijgt in de zaal.

De gnoe is een hoofdrolspeler in het ecosysteem op de Serengeti. Dat verhaal moet helder blijven voor het publiek. Ik zorg steeds dat de keuzes die gemaakt worden inhoudelijk te verantwoorden zijn.

De tentoonstelling vertelt niet over de migratie, maar we nemen de bezoekers mee de Serengeti door. Zo krijg je vanzelf de informatie over het ecosysteem. Zonder het expliciet te zeggen gaat het er wel over.

Er zit veel informatie in de tentoonstelling, maar bezoekers bepalen zelf door middel van interactieve tekstbordjes hoeveel ze willen weten. We proberen het verhaal zo aantrekkelijk mogelijk te brengen om de nieuwsgierigheid te prikkelen. Dan ben je het meest gemotiveerd om iets te leren. Kennis is leuk!

Een belangrijk element in Wildebeesten zijn de indrukwekkende filmbeelden van de beroemde Nederlandse natuurfilmer Hugo van Lawick. We zetten zijn invalshoek tegenover die van de wetenschappers. Ze kijken naar hetzelfde land, maar ze verzamelen ander soort informatie en ze doen er iets anders mee. Hugo van Lawick vind je bij de landrover, de wetenschappers in een tent. Daar laten we de wetenschappers aan het woord. Zij vertellen hoe ze onderzoek doen en wat ze daarmee te weten komen. In die tent kun je ook zelf onderzoek doen. Je gaat dan ‘rollen met drollen’, daar zit namelijk een hoop informatie in die onderzoekers prima kunnen gebruiken!

Elke dag verandert er iets

Gisteren (18 september) kreeg de hele projectgroep Wildebeesten een exclusieve rondleiding door de zaal in opbouw. Wat is het spannend om al die ideeën die we steeds besproken hebben, nu in het ‘echt’ te zien ontstaan. “Over 1 dag en 1 week moet alles op zijn plek staan en draaien. Dan hebben we nog 2 weken om de puntjes op de i te zetten.” Toen projectleider Matthijs dat zei in een nog wat lege en rommelige zaal, werden we toch wat zenuwachtig. Maar als je dan ziet wat er al wel staat en werkt, krijg je er enorm zin in. Elke dag verandert er van alles in de zaal.

In de nog lege ruimte trekt een soort omgekeerde witte parasol aan het plafond meteen de aandacht. Dat is het zogeheten ‘velum’, een doek waarmee de hele zaal in een ander licht kan worden gedompeld. Aan het plafond hangt nu een fijnmazig netwerk van allerlei spots. Dit lichtsysteem staat in directe verbinding met het gigantische filmscherm, zodat de sfeer aangepast wordt aan de beelden die je ziet. En dat kun je als bezoeker straks allemaal zelf bepalen als regisseur bij het grote mengpaneel.

Bij de ingang trilden we allemaal opeens op onze grondvesten. Frank demonstreerde de trilvloer, waar je letterlijk de wildebeesten voelt aan komen denderen. Suzanne van productie was de dag ervoor bij een geluidenmagiër op bezoek geweest om het geluid van een daverende kudde uit te zoeken. Dat wordt een overdenderende eerste stap op de Serengeti van Wildebeesten.

Op de grond ligt het tapijt met de plattegrond van de Serengeti en daarop de route die de wildebeesten afleggen. Nu nog leeg, maar straks staan de echte wildebeesten erop.

In een hoek staat een echte Landrover, te wachten totdat er iemand achter het stuur kruipt. Hij is in twee stukken naar binnen gebracht. Nu is het een complete auto, waarin van alles te ontdekken is. We verklappen niet alles, maar we hebben bijvoorbeeld echte Tanzaniaanse nummerplaten op de kop kunnen tikken en op de radio speelt muziek van een Tanzaniaans radiostation. Hij wordt zelfs officieel gekeurd als veilig speeltoestel. Je moet je bedwingen om er niet even in te klimmen.

Matthijs was opgelucht dat eindelijk de voelschedels door de douane heen waren voor de ‘Serengeti steakhouse’. Die hebben wel 4 weken vastgestaan, omdat documenten ontbraken, de post verkeerd werd bezorgd, een vergunning anders moest… Dat soort tegenslagen heb je in elk project wel, maar bij alle spanning die zich nu concentreert in deze paar weken, kun je ze beter niet hebben.

Ook is er nu goedkeuring om echt hooi te gebruiken om te laten zien hoeveel planteneters eigenlijk eten. Het hooi is helemaal geïmpregneerd en heeft 2 weken in een CO2-container gezeten om alle mogelijke beestjes te doden.

Ergens langs de kant ligt een plaat die helemaal vol zit met kleine sensoren. De printjes van Frank, die ‘voelen’ waar je staat als je de kudde aan het besluipen bent. Leuk om die techniek erachter te zien, straks zit die plaat omgedraaid in de vloer en zie je er niets meer van terug.

Overal staan al kisten en ligt materiaal, bijna niets staat nog op zijn goede plek. Maar met elke stap die we in de zaal zetten, werden we enthousiaster. Wildebeesten wordt een hele spannende tentoonstelling!

Vanessa Neuerburg - Kuddegedrag op kantoor

Bij het Bureau Evenementen van Naturalis bedenken wij hoe we onze zakelijke klanten een mooie aanbieding kunnen doen met een link naar de tentoonstelling Wildebeesten. Bij alle evenementen die we ontwikkelen willen we graag het museum betrekken, bijvoorbeeld met een rondleiding voor de gasten van het bedrijf. En omdat Wildebeesten onze grote familietentoonstelling is, willen we dat thema zoveel mogelijk laten terugkomen. Zelfs in de hapjes die we gaan serveren als bedrijven een zaal bij ons huren, proef je de Tanzaniaanse sfeer. Zo kun je straks KUKU NA NAZI krijgen: in kokos gemarineerde kip op naanbrood. Of MASALE: gefrituurde poon met yoghurt dip.

Mijn favoriete dieren zijn vogels. Daarom wilde ik graag op de foto met een ooievaar, deze staat in onze Galerie in het Pesthuis.In Wildebeesten is alleen een gier te zien, maar op de Serengeti komen ook ooievaars langs. Het zijn trekvogels die vanuit onder andere Nederland naar Afrika vliegen.

Een tentoonstelling over de natuur en de wilde beesten in Afrika zal de toeristische markt aanspreken. Mensen die ernaar toe op reis willen of er juist zijn geweest, kunnen in Wildebeesten de sfeer proeven – en dat zonder vliegticket. Daarom willen we reisbureaus aanbieden dat ze Afrika-informatiedagen in Naturalis kunnen organiseren tegen een bepaalde korting. Ook voor fotografen en filmers is Wildebeesten een aantrekkelijke tentoonstelling, omdat er een belangrijke rol is weggelegd voor de filmbeelden van de beroemde natuurfilmer Hugo van Lawick. Hoe kijkt hij tegen de Serengeti aan, met zijn blik als filmer? Voor deze doelgroep willen we bijvoorbeeld fotografieworkshops gaan organiseren.

Voor het bedrijfsleven is bioloog Patrick van Veen bezig om een Serengeti business game op poten te zetten, samen met de Hugo van Lawick Foundation. Die stichting is opgezet door Hugo’s broer Godi van Lawick. De foto’s en films van Hugo van Lawick worden gebruikt om kinderen in Tanzania les te geven over de natuur in hun land. De opdracht voor de business game is dan ook een lesprogramma te maken om kinderen te leren dat ze korte termijn visie (jagen op wild) moeten gaan vervangen door de lange termijn visie (natuurbehoud). Bedrijven kunnen het doen als afdelingsuitje of als teambuilding. Een bezoek aan Wildebeesten zit natuurlijk ook in het programma. Ik vind het een hele mooie samenwerking, een bundeling van krachten!

Patrick van Veen gaat ook workshops geven over kuddegedrag. Er is heel veel te vertellen en te ontdekken over het gedrag van de grote kuddes gnoes die over de Serengeti trekken. Ook andere dieren worden door het kuddegedrag beïnvloed. Het grappige is dat Patrick die lijn doortrekt naar ons mensen. Hij ontwikkelt de workshop kuddegedrag speciaal voor het bedrijfsleven. Hoe onderscheid je je van de massa, en wanneer is het handig om met de groep mee te gaan? Het lijkt mij een hele leuke sessie waar ik erg benieuwd naar ben! En die workshop gaan we tijdens Wildebeesten aan onze zakelijke klanten aanbieden.

Wat ik leuk vind om te begeleiden, zijn onze Goede Doelendagen. In een relatief rustige maand als november, bieden wij goede doelenorganisaties het museum gratis aan zodat zij hun donateurs in de watten kunnen leggen. Dit jaar zijn Save The Children en het Liliane Fonds onze gast. Zij kunnen in Naturalis hun donateurs persoonlijk bedanken en tegelijkertijd hun eigen Afrikaanse of Tanzaniaanse projecten belichten. Wij krijgen in ruil daarvoor extra publiciteit bij de achterban van deze organisaties. Onze doelstellingen liggen vaak in het verlengde van elkaar en we versterken elkaars imago zo op een mooie manier.

Dit zijn dus allemaal projecten die gaan lopen als Wildebeesten is geopend. Ik denk al wel vanaf het begin mee over de invulling van de tentoonstelling. Maar vooral in de uitvoering, als het eenmaal draait, kom ik in actie. Nu eerst de officiële opening voor genodigden op 9 oktober. Ik ben betrokken bij de invulling, hoe maak je er een feestje van, hoe organiseer je het, hoe regel je de logistiek, de hapjes en drankjes. De plannen zijn gemaakt, en ik weet zeker dat het echt een denderende opening wordt, helemaal in de stijl van Wildebeesten!